Kolesterol Yönetiminde Yeni Yaklaşım: Non-HDL Kolesterolü Anlamak

Non-HDL Kolesterol | Non HDL-C nedir ve neden önemlidir?

Non-HDL kolesterol (non-HDL-C), geleneksel bir lipid panelinden kolayca hesaplanabilen bir fraksiyondur. HDL yani iyi kolesterol dışında kalan lipid elemanları özellikle damar için zararlı olan Apo-B miktarının endirekt bir göstergesidir. Bu değer, kalp hastalığı riskinin artmasıyla güçlü bir şekilde ilişkilidir.

Yıllar boyunca, LDL kolesterol (LDL-C) -kötü kolesterol- risk tahmininde en yaygın kullanılan lipid değişkeni olmuştur. Ancak, mevcut kanıtlar non-HDL kolesterolün risk değerlendirmesi için daha iyi bir araç olabileceğini göstermektedir.

Lipoproteinlerin Rolü

Kolesterol ve diğer lipidlerin çoğu kanda çözünmez. Özel olarak tasarlanmış proteinlere bağlanarak çözünür hale gelirler. Bu parçacıklara lipoproteinler denir.

Lipoproteinler, kolesterol ve trigliseritler gibi önemli lipidleri (yağ parçacıkları) çeşitli vücut dokularına taşımaktan sorumludur.

Lipoproteinlerin kritik rolüne rağmen, bazıları ateroskleroz oluşumunda rol oynamakta ve kalp hastalığını tetikleyebilmektedir.

Aterosklerozda doğrudan rol alan lipoproteinlere aterojenik denir. Aterojenik lipoproteinler arterlerde yağ birikimini teşvik etme eğilimindedir.

Kanda beş ana lipoprotein vardır:

• Şilomikronlar

• Çok düşük yoğunluklu lipoprotein (VLDL)

• Orta yoğunluklu lipoprotein (IDL)

• Düşük yoğunluklu lipoprotein (LDL)

• Yüksek yoğunluklu lipoprotein (HDL)

Standart Lipid Profili

Hastaların kalp hastalığı riski için taranması, kan lipidlerinin ölçülmesini içerir. Bu genellikle bir lipid profili alınarak gerçekleştirilir.

Standart bir lipid profili, total kolesterol, trigliseritler ve HDL kolesterolü ölçer. LDL kolesterol, Friedewald denklemi adı verilen özel olarak tasarlanmış bir formül kullanılarak hesaplanır.

Bu sayıların lipoprotein parçacıklarının sayısını yansıtmadığını anlamak önemlidir. Sadece farklı lipoprotein türleri tarafından taşınan lipid kütlesinin ne kadar olduğunu gösterirler.

Non-HDL Kolesterolün Avantajı

HDL ve LDL lipoproteinlerin her ikisi de kan dolaşımında kolesterol taşıyıcıları olarak önemlidir. Ancak ateroskleroz söz konusu olduğunda, çok farklı roller oynadıkları görülmektedir.

Yüksek LDL kolesterol seviyeleri kalp hastalığı riskinin artmasıyla ilişkiliyken, yüksek HDL kolesterol seviyeleri daha düşük riskle ilişkilidir.

Non-HDL Kolesterol Nasıl Hesaplanır?

Non-HDL kolesterol, total kolesterolden HDL kolesterolün çıkarılmasıyla elde edilir.

Formül şöyledir:

Non-HDL Kolesterol = Total Kolesterol – HDL kolesterol

İstenilen Non-HDL Kolesterol Seviyeleri Nelerdir?

Non-HDL kolesterol için tedavi hedefi genellikle LDL kolesterol tedavi hedefinin 30 mg/dL üzerindedir.

Risk açısından non-HDL-C seviyeleri şöyle değerlendirilir:

• 220 mg/dL'nin üzeri çok yüksek kabul edilir

• 190 – 219 mg/dL arası yüksek kabul edilir

• 160 – 189 mg/dL arası sınırda yüksek kabul edilir

• 130 – 159 mg/dL arası ideale yakın kabul edilir

• 130 mg/dL'nin altı kalp hastalığı riski taşıyanlar için ideal kabul edilir

• 100 mg/dL'nin altı çok yüksek kalp hastalığı riski taşıyanlar için ideal kabul edilir

Dört yapraklı yonca mı? İşinizi şansa bırakmayın. Sigarayı bırakın bugün egzersize başlayın !

Non-HDL Kolesterol Nasıl Düşürülür?

Non-HDL kolesterolü düşürmek her zaman yaşam tarzı tedavisiyle başlar ve genellikle trigliseritleri düşürmeyi hedefler.

Geleneksel olarak, egzersizle birlikte özellikle doymuş ve trans yağ asitlerinde olmak üzere toplam kalorilerde azalma önerilir.

Şeker ve karbonhidrat tüketimini azaltmak da trigliseritleri ve non-HDL kolesterolü düşürmede çok faydalı olabilir.

Omega-3 yağ asitlerinden zengin gıdalar da faydalı olabilir. Somon, sardalya, uskumru ve ringa gibi yağlı balıklar omega-3 açısından zengindir.

Orta düzeyde fiziksel aktivite HDL kolesterolü yükseltmeye ve non-HDL kolesterolü düşürmeye yardımcı olabilir.

Sigarayı bırakmak HDL kolesterolü iyileştirecek ve non-HDL kolesterolü düşürecektir.

Yüksek non-HDL kolesterolün başarılı bir şekilde düşürülmesi tıbbi tedavi ile de sağlanabilir.

Statin ilaçları total ve LDL kolesterolü düşürerek non-HDL kolesterolde azalmaya yol açar.

Omega-3 yağ asidi preparatları, fibratlar ve niasin gibi trigliserit düşürücü ilaçlar da bazen kullanılmaktadır.