Kahve: Kalplerimiz İçin Arkadaş mı, Düşman mı?
Sabah kahvesi
Ve etrafı saran o harika koku !!!
Her sabah o ilk Americano fincanından ilk yudumu alırken içim ısınıyor! Mutfağımda, bana neşeli bir FIIIŞ buhar sesi ile günaydın diyen sevimli bir Tchibo espresso makinesi var. Bu ses bana kahve büyüsünün başlamak üzere olduğunu müjdeliyor. Ah, mutfağı saran o harika koku! Güne başlamanın en keyifli anı bu. Sabahları iki fincan kahvemi içiyorum: birincisi haberleri okurken uyanır uyanmaz, ikincisi ise keyifli kahvaltımla birlikte.
Bazı kalp hastaları tanı aldıktan sonra kahveye veda etse de, yeni araştırmalar benim sevgili sabah arkadaşımın yanında duruyor gibi görünüyor.
Mesela, Johns Hopkins Üniversitesi Tıp Fakültesi'ndeki kalp uzmanları bakın ne diyor:
"Kahve denince aklınıza ilk kafein gelse de, kahve aynı zamanda vücuttaki iltihabı azaltabilecek ve hastalıklara karşı sizi koruyabilecek harika antioksidanlar ve diğer faydalı maddeler de içeriyor(1). Dahası, kahve özellikle kadınlarda sık görülen Alzheimer ve kalp hastalığı gibi sorunlara karşı sizi korumaya bile yardımcı olabilir!"
Bir ila altı fincan arasında günlük kahve tüketimini 10 yıl boyunca izleyen bir Avustralya araştırması, kahve içmenin kalp sağlığınıza ya zarar vermediğini ya da hatta faydalı olduğunu gösterdi.(2) En iyi sonuçlar günde 2-3 fincan içenlerde görülmüş – daha az ya da daha çok içenlerde faydalar biraz azalıyormuş. Bu çalışmayı yürüten Dr. Peter Kistler şöyle diyor:
"Bazı insanlar, kahvenin kalp atışlarını hızlandırabileceği için kalp sorunlarını tetikleyebileceğinden endişe ediyor. Doktorların kalp hastalarına 'kahveyi bırakın' demesi de bu yüzden olabilir. Ama bizim bulgularımız, günlük kahve içiminin yasaklanması bir yana, kalp hastası olsun olmasın herkesin sağlıklı beslenme rutinine dahil edilmesi gerektiğini gösteriyor."
Eğer atriyal fibrilasyon veya başka kalp ritim sorunlarıyla yaşayan yaşlı bir kişiyseniz, kahvedeki kafeinin kalp çarpıntılarınızı artıracağından endişelenebilirsiniz. Ama geçen yıl, 65 yaş üstü AFib hastalarıyla yapılan bir çalışmada, İsviçre Zürih Üniversitesi'nden Dr. Jürg Beer şu güzel haberi verdi:
"Atriyal fibrilasyonu olan kişileri incelediğimizde, araştırmamız AFib hastalarının kahve içmekten vazgeçmeleri için hiçbir neden bulamadı. Aksine şunu söyleyebiliriz: 'Keyifle için, hatta size iyi bile gelebilir!'"
Sonra daha önce hiç duymadığım harika bir kahve faydasından bahsetti*: (3)*
"Atriyal fibrilasyon, bilişsel sorunların gelişmesi için bağımsız bir risk faktörüdür. Kahve içmek ise, atriyal fibrilasyonu olan hastalarda daha iyi beyin performansıyla ilişkili görünüyor."
Kalp Sağlığı için
2-3 fincan kahve
Ama bilişsel sorun riski taşıyan tek kalp hastaları AFib'li kişiler değil. Geçen Ekim'de Amerikan Kalp Derneği'nin Strokedergisinde yayımlanan "Beyin Sağlığına Kalbin Katkıları" başlıklı bilimsel raporda şu uyarı vardı:
"Yetişkinlerde sık görülen üç kalp sorunu – kalp yetmezliği, atriyal fibrilasyon ve koroner kalp hastalığı – hafıza/düşünme sorunları ve demans riskinin artmasıyla bağlantılı."
Uzun zaman önce preeklampsi gebelik komplikasyonu yaşadıysanız ya da daha önce kalp krizi geçirdiyseniz, bunların gelecekte kalp krizi geçirme riskinizi artırdığını bilmeniz önemli.
Ama Dr. Kistler'in çalışmasından çıkan en güzel ders şu: her insan biricik ve her kalp hastasının durumu kendine özel.
Günde 2-3 fincan kahve genel olarak en iyi doz gibi görünse de, Dr. Kistler bize "eğer kendinizi gergin veya huzursuz hissediyorsanız, kahve miktarınızı artırmamanız gerektiğini" dostça hatırlatıyor.
Yani uyumadan önce içtiğiniz güçlü bir fincan kahvenin sizi tatlı uykudan alıkoyduğunu fark ettiyseniz, bunu yapmayın canım! Yatmadan önce başka bir içecek deneyin. Belki yumuşacık bir yasemin çayı size iyi gelebilir.
Uzmanlar, yatmadan önceki 6 saat içinde içilen herhangi bir kafeinli içeceğin uykunuzu bozabileceğini söylüyor (tabii ki rahmetli anneciğim gibi değilseniz – o gece geç saatte haberleri izlerken elinde yarı dolu kahve fincanıyla tatlı uykuya dalardı).
Kahve içmek ile tansiyon değerlerinde geçici bir yükseliş arasında bir bağlantı olabilir. Tansiyon konusunda endişeleriniz varsa, evinizde küçük bir deney yapabilirsiniz! Kahve içtikten (gerçek kahve, kafeinsiz değil) yaklaşık 30-45 dakika sonra, birkaç sabah boyunca tansiyonunuzu ölçün. Bu yükseliş genellikle 4 saate kadar sürebilir. Ve elbette, kafanızda soru işaretleri varsa, sağlık ekibinizle konuşmaktan çekinmeyin.
Son olarak, bilim insanlarının söylediklerine bir bakalım: "Kahvenin kalp üzerindeki etkileri hakkındaki görüşler zamanla değişti," diyor Harvard Tıp Fakültesi profesörü Dr. J. Michael Gaziano*.(4)* Ve ekliyor:
"1960'larda kahve, koroner damar hastalığı için bir risk faktörü sayılıyordu, ancak sonraki araştırmalar sadece çok fazla kahvenin (günde beş-altı fincandan fazla) kalbe zarar verebileceğini gösterdi. Diğer yandan, kafeinin uyku kalitesini düşürdüğü iyi biliniyor ve yetersiz uyku da kalp sağlığı için risk oluşturabiliyor."
Genel olarak bakınca, bu haberler biz kahve seven kalp hastaları için oldukça umut verici! Ama tüm sağlık kararlarında olduğu gibi, kendi vücudunu en iyi sen tanırsın. Dr. Gaziano şöyle özetliyor:
"Çoğu insan kahveye nasıl tepki verdiğini bilir ve tüketimini ona göre ayarlar."
Ben kendi vücudumun dilini anlıyorum.
Ve belki bir gün, kahve alışkanlığımı değiştirmem gerekebilir – eğer ve ne zaman buna mecbur kalırsam.
Ama o hüzünlü güne kadar, her akşam yemekten sonra sevgili Tchibo kahve makinemi doldurmaya devam edeceğim. Böylece ertesi sabah küçük kırmızı "açık" düğmesine basıp ilk cennet yudumum için sabırsızlanabilir, o büyülü FIIIŞsesini heyecanla bekleyebilirim.
Düşünsenize, her sabah keyifle yaptığımız şey sadece ruhumuzu değil, değerli kalplerimizi de besliyor olabilir ve hatta gelecekte demans riskimizi azaltmaya bile yardımcı olabilir! Harika değil mi?
Kistler PM et al. “Cardiovascular Effects of Caffeinated Beverages.” Trends in Cardiovascular Medicine. 2019 Aug;29(6):345-350.
Mendoza MF et al. “Impact of Coffee Consumption on Cardiovascular Health”, Ochsner J. 2023 Summer;23 (2):152-158.
Jürg H. Beer et al. “Coffee Consumption Correlates With Better Cognitive Performance in Patients With a High Incidence for Stroke”. Journal of the American Heart Association. Volume 14, Number 1. 14 December 2024.
Julie Corliss. Executive Editor, Harvard Heart Letter, “Does Coffee Help or Harm your Heart?” August 1, 2023, Harvard Medical School.
